مطابق مقررات و آیین‌نامه‌های ملی و بین‌المللی شاتکریت عبارت است از ملات یا بتنی که به صورت پنوماتیکی (ضربه‌ای) و در سرعت بالا به سطح پاشیده میشود. این تکنولوژی در طول قرن گذشته کاربردهای بسیار وسیعی را در زمینه پایدارسازی، لاینینگ داخلی تونل‌ها و مقاطع حفاری پیدا نموده است. امروزه اهمیت کاربرد شاتکریت در حدی میباشد که اجرای یک تونل مدرن بدون استفاده از بتن پاششی غیر قابل تصور میباشد. فرایند بتن پاششی شرایط اعمال خاص خود را دارد و در این فرایند، بتن پس از ساخت، در شرایط مختلف برای پاشش به تجهیزات خاص این فرایند انتقال داده میشود. فارغ از در نظر گرفتن هر گونه روش اجرا، مخلوط بتن پاششی باید دارای مشخصات و الزامات تعریف شده باشد که از آن جمله می‌توان به مقاومت اولیه بالا، زمان گیرش مناسب، کارایی مناسب و مدت زمان اجرای کافی، قابلیت پمپاژ مناسب، قابلیت پاشش مناسب و حداقل برگشت مصالح (Rebound) اشاره کرد. برآورده شدن تمامی این مشخصات و الزامات تنها از طریق طرح اختلاط، نسبت اجزاء و جنس مصالح میسر نمی‌باشد. بنابراین امروزه به منظور اصلاح و ارتقای خواص بتن پاششی از افزودنی‌های شیمیایی بتن استفاده میشود و برای اجرای شاتکریت سطح کار باید تمیز و عاری از مواد زاید باشد. توصیه میشود محاسبات نسبتهای طرح اختلاط و عیار بتن شاتکریت، براساس روش ملی طرح اختلاط بتن در نظر گرفته شود.
انواع شاتکریت به روش اجرا به دو صورت شاتکریت خشک و مایع می باشد. در روش شاتکریت خشک، سنگدانه ها با سیمان ترکیب شده و به وسیله دستگاهی موسوم به پمپ شاتکریت توسط هوای فشرده به داخل لولههای لاستیکی پمپ شده و از طریق افشانه به سطح مورد نظر پاشیده میشود. در روش شاتکریت مایع نخست مصالح و آب به وسیله مخلوط کن بچینگ مخلوط شده و توسط کامیون مخلوط کن به محل اجرا منتقل میشود و توسط پمپ های ویژه شاتکریت مایع روی سطح حفاری شده پاشیده می شود.
افزودنی‌های بتن برای بهبود و یا تغییر خواصی از بتن به کار برده می‌شوند که به درستی نمی‌تواند توسط سیمان، سنگدانه و آب کنترل شوند. در خصوص بتن پاششی این افزودنی‌ها به صورت کسری از نسبت جزء چسباننده در طی فرآیند پاشش (پاشش تر و خشک) به بتن افزوده می‌شوند تا شروع فرآیند گیرش را کنترل نمایند. در میان تمامی موارد افزودنی بتن پاششی توسعه یافته در شرکت صنایع شیمی ساختمان آبادگران، افزودنی‌های زودگیر شاتکریت دسته ای از مواد افزودنی هستند که پس از اضافه شدن به بتن پاششی منجر به بهبود مقاومت فشاری، چسبندگی، پیوستگی، مقاومت در برابر یخ‌زدگی بتن، سایش و کاهش پس‌زدن بتن پاشیده شده می‌شوند. این مواد در فرایند شاتکریت خشک منجر به کاهش میزان گرد و غبار و همچنین کاهش پس‌زده شدن مواد و افزایش مقاومت زودرس شده و در فرآیند پاشش تر نیز سبب گیرش سریع و مقاومت زودرس می‌گردند.
شرکت صنایع شیمی ساختمان آبادگران به عنوان یک واحد دانش‌بنیان شناخته شده در ابعاد ملی و بین‌المللی با تکیه بر تمامی سرمایه‌های علمی و تجربی خود در زمینه نوع‌آوری، تولید و توسعه این فناوری در آغاز سیر توسعه با مطالعه برروی افزودنی‌های زودگیر بتن پاششی موفق به ارائه و تکوین این افزودنی‌ها در بنیان قلیایی محدود وکنترل شده با نام‌های ABAQUICK-L و ABAQUICK-P گردید. شیمی این مواد به نحوی طراحی شده تا از لحاظ عملکردی تمامی استاندارد‌ها، الزامات و مشخصات در نظر گرفته شده در آیین‌نامه‌های ملی و بین‌المللی در زمینه بتن پاششی را رعایت نموده و همزمان بتواند از لحاظ اقتصادی، مقرون به صرفه بوده و نیاز بازار داخلی و سفارشات مشتریان (CUSTOMIZED PRODUCTS) را برآورده سازد. مواد افزودنی زودگیر شاتکریت برپایه غیرقلیاها و نمک‌های معدنی (مدرن) در دو حالت مایع و پودری با نام‌های به ترتیب زودگیر شاتکریت مایع ABAQUICK-AFL و زودگیر شاتکریت پودریABAQUICK-AFP طراحی گردیده‌اند. به طور کلی انتخاب هر کدام از محصولات افزودنی پودری یا مایع، با توجه به شرایط کار، تجهیزات، فرآیند اجرا و تکنولوژی اجرا انجام می‌پذیرد. طراحی محتویات شیمیایی این محصولات با توجه به آیین‌نامه شاتکریت مطابق با استاندارد ملی ISIRI 2930-5 استفاده شده است.
طبق این استاندارد pH این مواد در محدوده 3 تا 5.5 و عاری از عناصر قلیایی بوده و مقدار مصرف آنها بین 3 تا 10 درصد وزنی سیمان است. همچنین استاندارد ASTM C1141 مواد افزودنی بتن پاششی را بر اساس 2 نوع روش مخلوط خشک و تر به چندین دسته تقسیم می‌نماید که هریک از دسته‌های فوق به دو رده A و B تقسیم می‌شوند: رده A: مایع ، رده B: غیر مایع . بر همین اساس به منظور سنجش عملکرد مواد شتاب‌دهنده با گیرش سریع (زودگیرکننده‌های شاتکریت) از آزمون استاندارد ASTM C1398 استفاده میشود. در این روش آزمون زمان گیرش اولیه و نهایی ملات حاوی افزودنی شتاب‌دهنده با استفاده از سوزن گیلمور اندازه‌گیری میشود. به طور کلی افزودنی‌های زودگیرکننده غیرقلیایی مشکلات و محدودیت‌های موجود در سیستم‌های سنتی و قدیمی بر پایه قلیاها نظیر خطرات حمل مواد با قلیائیت بالا، کاهش بهداشت محیط و سلامت نیروی کار و کاهش مقاومت بتن در سنین پایین را ندارد. به دلیل زمان‌بر بودن واکنش هیدراسیون و در نتیجه عدم حصول گیرش اولیه مناسب، شاتکریت سیمان به تنهایی انجام نمی شود و میبایست از افزودنی زودگیر شاتکریت استفاده گردد. با توجه به ماهیت کاملاً غیرقلیایی، این مواد به طور کلی مضرات زیست‌محیطی و انسانی ناشی از قلیاهای مضر را نداشته و اثرات کاهنده و تاثیر‌گذار در کاهش استحکام بتن پاششی در این مواد کاملاً حذف شده است.مواد افزودنی زودگیر شاتکریت(بتن پاششی) به طور عمده در طرح‌های اختلاط به بتن پاششی مورد استفاده در لاینینگ تونل‌ها، حفاری‌ها، ثابت‌سازی شیب‌ها و گودبرداری‌ها مورد کاربری و استفاده قرار دارد. برای اطلاع از قیمت شاتکریت میتوانید با کارشناسان واحد فروش مجموعه آبادگران تماس حاصل فرمایید.
برای دریافت اطلاعات و آموزش بیشتر پیرامون افزودنی های شاتکریت،بتن پاششی و کاربرد های آن میتوانید به مقالات ذیل رجوع کنید :
-روش های آزمون و الزامات بتن پاششی (شاتکریت)
-طرح اختلاط شاتکریت و روش های اجرای آن
-مبانی و تاریخچه بتن پاششی (شاتکریت)
-اصول نگهداری و ترمیم سازه های بتنی
