ملات مقاوم مواد شیمیایی از توانایی تحمل بسیار بالایی نسبت به مواد شیمیایی برخوردار می باشد . مقاومت بالا سبب می شود که احتمال خوردگی در برابر حمله شیمیایی، کمتر گردد. ملات های ضد اسید دارای ساختار غیر قابل نفوذ و مقاومت شیمیایی گسترده در برابر اسیدها، قلیاها و هیدروکربن ها می باشند. برخی از استانداردهای مربوط به این نوع ملات ASTM C881 و ASTM C395 می‌باشد.

وجود امکانات بهداشتی مناسب جهت کار در شرایط اتاق تمیز، برای بسیاری از صنایع به منظور حفاظت از عملیات فرآیند، کیفیت قطعات، یکپارچگی تحقیقات آزمایشگاهی یا مراقبت‌های بهداشتی، ضروری است. اتاق تمیز به عنوان یک محیط کنترل شده تعریف می شود که دارای سطح پایینی از آلاینده ها مانند گرد و غبار، میکروب های موجود در هوا و بخارات شیمیایی است. با توجه به این واقعیت که یک محیط شهری به طور متوسط حاوی 35،000،000 ذره آلودگی با ابعاد 0.5 میکرومتر (μm) یا بزرگتر، در هر متر مکعب است، یک اتاق تمیز کارآمد،  باید فضایی خالی از این مقدار آلودگی داشته باشد. سخت‌گیرانه‌ترین استاندارد اتاق تمیز تنها اجازه ۱۲ ذره را در هر متر مکعب می‌دهد و نباید بزرگ‌تر از ۰.۳ میکرومتر باشند!

سه دسته افزودنی های زودگیرکننده قلیایی و بدون قلیا، افزودنی های کنترل کننده روانی و افزودنی های بهبود دهنده پیوند به طور کلی افزودنی هایی هستند که در دامنه کاربرد استاندارد ملی 5-2930 قرار می گیرند. نمونه های افزودنی های بتن پاششی طبق استاندارد ملی 6- 2930  برداشته  شده و باید با الزامات استاندارد ملی 1-2930 و الزامات اختصاصی فهرست شده در الزامات اختصاصی استاندارد 5-2930 مطابقت داشته باشند. در این الزامات به انواع روش های آزمون به منظور ارزیابی کیفی افزودنی های بتن پاششی و استانداردهای مرجع آنها اشاره شده است.

در این مقاله به صورت خلاصه با تمرکز به استاندارد ملی ایران، به روش های آزمون افزودنی های بتن پاششی، استانداردهای آنها و معیارهای قابل قبول به منظور ارزیابی کیفی اشاره می گردد. 

بتن ماده ای سخت و مقاوم است که قابلیت تحمل انواع شرایط آب و هوایی را داشته و  نگهداری آن آسان می باشد و با توجه به شرایط مذکور دوام طولانی داشته و این انعطاف پذیری بتن را به یک مصالح ساختمانی عالی تبدیل کرده است  به همین دلیل از آن در اکثر پروژه های ساختمانی مدرن استفاده شده است.

یکی از نقاط ضعف بتن  صلب بودن و عدم کشسانی و انعطاف پذیر بودن آن می باشد و هنگامی که بتن به دلیل شرایط آب و هوایی منبسط و منقبض می شود، سطح آن به ناچار تحت فشار ترک می خورد و ضعیف می گردد. تنها راه جلوگیری از این امر، افزودن المان به بتن است.

یکی از بهترین روش­هاي محافظت در برابر خوردگی و یا به تاخیر انداختن آن، استفاده از پوشش­هاي محافظ آلی (رزینی) می­باشد. ماتریس رزینی فاز پیوسته پوشش را تشکیل داده و وظیفه نگهداري اجزاي مختلف پوشش و تامین چسبندگی به سطح زیرین را بر عهده دارد. بر اساس استاندارد NACE 6G197/SSPC-TU 2 بیشترین مقاومت­های شیمیایی در میان بنیان­های مختلف پوشش­های ترموست را می­توان به ترتیب بین گروه­های اپوکسی، وینیل استر و پلی استر شناسایی نمود. رزین­هاي اپوکسی به دلیل دارا بودن خواص عالی همچون خواص مکانیکی مناسب، مقاومت حرارتی مناسب، چسبندگی بسیار خوب به سطوح مختلف، مقاومت شیمیایی خوب، جمع شدگی کم، عدم تولید مواد فرار حین پخت و مقاومت شیمیایی بالا بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. وجه تسمیه این گروه از رزین­ها گروه اکسیران در انتهاي مولکول آن های می باشد. حلقه اکسیران بسیار فعال بوده در اثر واکنش با ترکیبات اسیدي و یا قلیایی و یا ترکیبات حاوي اتم هیدروژن فعال باز شده و فرآیند پلیمریزاسیون رخ می­دهد که پس از پخت دانسیته شبکه­اي شدن بالایی مشاهده می­شود. رایجترین ترکیبات مورد استفاده ترکیبات حاوی نیتروژن می باشد که به نام هاردنر شناخته شده هستند. هاردنرها در انواع آلیفاتیک، آروماتیک، سیکلوآلیفاتیک، پلی آمید و فنالکامین با رزین اپوکسی وارد واکنش شده و هر یک خواص و ویژگی­های منحصر به فردی را در رزین اپوکسی ایجاد می نماید.

در حال حاضر در کشور مقاوم سازی یکی از با اهمیت ترین و حیاتی ترین موضوعات مطروحه در سازه ها می باشد . اهمیت این موضوع در شرایطی مشخص می شود که اثرات بلایای ویرانگر همچون زلزله مورد ارزیابی قرار گیرد. از آنجائیکه اکثر سازه های موجود در کشور ایران در برابر زلزله مقاوم نیستند و بیشتر این سازه ها زلزله مهمی را تجربه نکرده اند نیازمند مقاوم سازی هستند. همچنین با بررسی های انجام شده مشخص شده است که ضعف های طراحی و عدم رعایت دقیق آیین نامه ها به خصوص آیین نامه 2800 نیز قسمی دیگر از موارد نیازمند به مقاوم سازی را شامل می شوند.

از بهترین روش های  محافظت سازه فولادي در برابر آتش، ارتقاء ايمني سازه از طريق به تعویق انداختن نرخ افزایش دماي فولاد است تا برای تخليه شـدن ساختمان و يا خاموش کردن آتش و مواد قابل اشتعال بدون خرابي سازه، زمان کافی داشته باشیم. ايـن نـوع روش ها كه شامل عايق كردن فولاد در برابر گرمـا اسـت، جـزو روشهـاي غيـر فعـال محافظت در برابر آتش مي باشند.

پوشش هاي معدني پاششي، رنگهاي پف كننـده، تختــه هــاي معــدني و غيــره از انواع پوشش های حفاظتی سازه در برابر آتش می باشند.

پركردن فضاهاي خالي زير بيس پليت‌ها و نصب ماشین‌آلات ایستا، جایگذاری و نصب صحیح صفحات تکیه‌گاه (Base Plate) بر روی فونداسیون ‌در سازه‌های فولادی و ماشین‌آلات ایستا یا مرتعش یکی از مراحل حساس و دقیق اجرایی می‌باشد.

آیین نامه انجمن بتن امریکا ACI 351.1R-12 اطلاعات جامعی در رابطه با موضوع گروت‌ریزی بین فونداسیون‌ها و صفحات تکیه‌گاه ها برای نصب ماشین‌آلات سنگین ارائه نموده است. این آیین‌نامه که بر اساس گزارش‌ها و داده‌های تولیدکنندگان و تجربه علمی نمایندگان فنی و کاربران تهیه شده است، لزوم به‌کارگیری انواع گروت را برای عملیات نصب و ثابت‌سازی به شرح زیر تبیین می‌نماید:

الزامات و محدودیت های اجرایی یا وجود برخی نواقص کیفیتی در سطوح بتنی تکیه‌گاه ماشین‌آلات منجر به بروز مشکلاتی در تراز نمودن تجهیز و تحمل بارهای وارده می­گردد. بنابراین اعمال دقت زیاد در تراز نمودن تکیه گاه تجهیزات و ماشین‌آلات نیازمند تامین تمهیدات خاصی می باشد. به همین دلیل صفحات تکیه‌گاهی یا بالشتک‌ها را با استفاده از لایی‌گذاری یا سایر روش‌های اجرایی مرتبط با دقت تراز نموده و سپس فضای خالی باقیمانده مابین صفحات و فونداسیون با استفاده از مواد مهندسی جهت انتقال بار پر می‌شود. 

بر اساس تعاریف این آیین‌نامه عمده مواد قابل استفاده برای انتقال بارهای وارده به فونداسیون، گروت‌های توانمند سیمانی و گروت های اپوکسی می‌باشند.

بتن قابليت كاربرد در شرايط و محيط هاي مختلف را دارا مي باشد ، ولی در بعضي موارد از بتن در محيط هاي صنعتي با فرآيند شيميايي ( نظير پالايشگاه ها ) بصورت نمايان استفاده مي شود . چنين بتني مي تواند در معرض اثرات تخريبي مواد شيميايي قرار گيرد. در اين فصل اثرات مخرب مواد و مصالح مختلف بر روي بتن تشريح شده و راهكارهاي مناسب جهت حفاظت بتن در مقابل اثرات مزبور ارائه خواهد شد . همانطور كه در فصول گذشته تاكيد شد ، اولين راه حل استفاده از بتن با مقاومت زياد ، نفوذ پذيري كم و پايايي مطلوب در مقابل مواد شيميايي مهاجم ميباشد . اين امر با كاربرد تمهيدات حفاظتي در مقابل عوامل مهاجم شيميايي محيط تكميل مي گردد . عمليات حفاظت سطحي معمولاً عاري از خطا نيستند و امكان آسيب ديدگي آنها در حين عمليات اجرايي يا بهره برداري زياد بوده و همين خسارات موضعي منجر به از بين رفتن مقاومت كل عضو ( سازه ) بتني در مقابل مصالح و حملات شيميايي خواهد شد . اجراي صحيح عمليات نگهداري ،شامل دوره هاي بازديد و رفع نواقص منظم و زمان بندي شده ، و زدودن مصالح و مواد مضر ، از جمله راههاي ساده جهت افزايش عمر مفيد سازه هاي بتني پوشش شده و پوشش نشده در مقابل عوامل خورنده و مضر ميباشد . با اين پيش فرض كه كليه اقدامات جهت حصول بتن با نفوذ پذيري كم و پايايي مطلوب طبق اصول معرفي شده در فصول قبل انجام پذيرفته ، اين فصل اختصاص به معرفي شيوههاي محافظت سطحي از بتن در شرايط محيطي مختلف دارد.

استخرهای بتنی سازه هایی جهت نگهداری و حفظ مایعات می باشند. با توجه به این که بتن به دلیل دانه‌بندی اجزا، مقادیر آب مصرفی، نسبت اجزای سازنده و نحوه اختلاط جسمی متخلخل و نفوذ پذیر است،  نشت و افت مایع به دلیل نفوذ پذیری بتن باید مورد کنترل قرار گیرد. طبق استاندارد BS 8102 در رابطه با نفوذ دراستخرها و سازه های ذخیره آب، احتمال خوردگی آرماتورها وجود خواهد داشت که این امر منجر به ترک و خرد شدن پوشش بتنی می گردد. هیچ سازه بتنی به طور کامل آب بند نخواهد بود مگر اینکه غشای مقاومی برای آببندی کف و دیوار اجرا گردد. بررسی توزیع فشار مایعات در کف و عمق استخر می تواند  امری مهم در شناسایی میزان نفوذ آب در عمق بتن باشد. طرح اختلاط مناسب جهت آب بندی و استفاده از مصالح مناسب و همچنین اجرا از مواردی می باشند که می توانند کیفیت نهایی استخر را ضمانت نمایند، زیرا وجود کوچکترین ضعف و ترک و یا عدم پوشش در این سازه ها، خسارات جبران ناپذیری را به بار خواهد آورد. طبق استاندارد BS 8102 در رابطه با نفوذ دراستخرها و سازه های ذخیره آب، احتمال خوردگی آرماتورها وجود خواهد داشت که این امر منجر به ترک و خرد شدن پوشش بتنی می گردد. این نکته نیز حائز اهمیت است که هیچ سازه بتنی به طور کامل آب بند نخواهد بود مگر اینکه غشای مقاومی برای آن مهیا گردد تا قادر باشد، که به بهترین نتایج آب بندی در سمت دیوارها و کف دست یابد.