Please wait, loading...
Please wait, loading...
واتراستاپ‌ها یکی از اجزای حیاتی در سازه های بتنی هستند که از نشت آب از درزها و اتصال ها جلوگیری می‌کنند. در سازه هایی مانند فونداسیون ها، دیوارهای حائل، تونل ها و سازه های هیدرولیکی، حضور واتراستاپ مناسب می‌تواند عمر مفید سازه را به طور چشمگیری افزایش دهد و از هزینه های تعمیرات آینده جلوگیری کند. واتراستاپ پی وی سی (PVC) به دلیل مقاومت شیمیایی، انعطاف پذیری بالا و سهولت نصب، یکی از پرکاربردترین انواع واتراستاپ در پروژه های عمرانی محسوب می‌شود.
واتراستاپ های پی وی سی اجزای پیش ساخته مهندسی شده ای هستند که برای جلوگیری از عبور آب در درزها و انقطاع های بتن ریزی در سازه های بتنی به‌کار می‌روند. نصب صحیح، جوشکاری (اسپلایسینگ) و موقعیت یابی واتراستاپ از عوامل تعیین‌کننده عملکرد آب‌ب ندی در مقابل فشار هیدرواستاتیک است.
در سازه های زیرزمینی (مثل تونل ها، حوضچه ها، مخازن آب، فونداسیون ها، دیوارهای حائل و شفت‌ها) اغلب باید بتن در دو یا چند مرحلۀ مجزا ریخته شود؛ در این حالت درزهای ساخت ایجاد می‌شود که مسیر نفوذ آب هستند . واتراستاپ‌ها به‌عنوان مانعی در این درزها عمل می‌کنند تا از مهاجرت آب از طرفی به طرف دیگر جلوگیری نمایند. استفاده از واتراستاپ مناسب و اجرای بهینه آن، نه‌تنها هزینه‌های تعمیر و نگهداری آتی را کاهش می‌دهد، بلکه دوام و ایمنی سازه را نیز تضمین می‌کند.
واتراستاپ‌های پی‌وی‌سی به‌دلیل مقاومت شیمیایی نسبتاً خوب، انعطاف‌پذیری، سهولت برش و جوش، و قیمت رقابتی یکی از رایج‌ترین گزینه‌ها جهت انتخاب هستند با این حال در شرایط فشار هیدرواستاتیک بالا یا شرایط نصب نامناسب، محل تماس بین واتراستاپ و بتن می‌تواند راه نشتی ایجاد کند بنابراین شناخت دقیق روش‌های اجرایی و کنترل کیفیت الزامی است.
کاربرد: مخصوص درزهای اجرایی (Construction Joints) یا قطع بتن (جایی که بتن قبلی و جدید به هم متصل می‌شوند) و محل‌هایی که هیچ گونه حرکت نسبی بین دو بخش بتن پیش‌بینی نمی‌شود (مانند درزهای سرد در کف، دیوار یا سقف مخازن).
این واتراستاپ برای درزهایی که حرکت سازه‌ای خیلی زیاد ندارند و فشار آب متوسط است.
موارد مصرف متداول:
کاربرد: مناسب درزهای انبساطی (Expansion Joints) یا ژوئن ها و درزهایی که احتمال نشست یا حرکت نسبی سازه وجود دارد. به‌خصوص در پروژه‌های زیرزمینی عمیق، تونل‌ها، سدها و تصفیه‌خانه‌ها.
موارد مصرف متداول:
کفی به معنی آن است که یکی از سطوح نوار کاملاً صاف است و سطح دیگر دارای آج یا حفره است برای استفاده در درزهایی که نوار روی بستر یا سطح کف کار می‌شود.
کاربرد: مناسب شرایطی با فشار آب یا ارتفاع زیاد سیال و جایی که نیاز به مقاومت بیشتری علیه نشت داشته باشیم همچنین برای قطعات ضخیم، سازه‌های آبی بزرگ مثل مخازن بزرگ، سدها، تونل‌ها قابل استفاده می باشد.
واتراستاپ‌ها از نظر شکل و عملکرد متفاوت‌اند؛ انتخاب مناسب وابسته به نوع درز (انبساطی، اجرایی، انقباض/انبساط)، حرکت مورد انتظار و شرایط آب‌بندی می باشد .
قبل از هر اقدامی، نقشه‌های اجرایی و مشخصات فنی پروژه باید به دقت بررسی شوند تا محل دقیق درزها و نوع واتراستاپ مورد نیاز مشخص شود. طول واتراستاپ، ضخامت، عرض و نوع پروفیل (صاف، میانی، لبه‌دار) باید با نقشه‌های سازه‌ای مطابقت داشته باشد.
نوع واتراستاپ (میانی یا کناری، تخت یا حفره‌دار) و عرض آن مطابق با فشار آب طراحی تأیید شود.
درزهای انبساطی معمولاً نیازمند واتراستاپ حفره‌دار (bulb type) هستند تا قابلیت جذب تغییرشکل داشته باشند.
هدف: اطمینان از تمیزی، محل دقیق و شرایط مناسب برای جایگذاری واتراستاپ می باشد.
هدف: ثابت نگه‌داشتن واتراستاپ در محل دقیق در حین بتن‌ریزی
قرار دادن واتراستاپ در موقعیت نهایی می باشد که این امر برای نوع میانی (Center) می بایست وسط مقطع و دقیقاً روی محور درز قرار گیرد . برای نوع کفی (AA یا DA): سطح صاف روی بتن مگر یا بستر قرار گیرد و برای نوع سطحی (کفی روی قالب) روی سطح قالب فیکس گردد.
-تثبیت با بست فلزی که واتراستاپ ها به میلگردهای اطراف در فواصل حدود ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر نصب می گردد. دقت شود گیره‌ها باید محکم باشند اما به واتراستاپ آسیب نزند. در پروژه‌های بزرگ، از گیره‌های PVC یا فلزی مخصوص استفاده گرددتا نوار در بتن‌ریزی ثابت بماند.
تمامی محل‌های اتصال باید به روش جوش حرارتی با المنت برقی یا دستگاه جوش مخصوص PVC انجام شود؛ استفاده از چسب یا حرارت مستقیم آتش ممنوع است. ابتدا دو سر نوار را کاملاً صاف کرده با المنت دو سر به آرامی گرم شود تا سطح PVC نرم و براق بشه (بدون سوختن).
هدف: تثبیت واتراستاپ در بتن اولیه بدون حرکت
بتن باید با دقت و بدون ضربه مستقیم بر روی واتراستاپ ریخته شود تا از جابجایی آن جلوگیری شود
بتن مرحله اول (مثلاً کف یا دیواره اول) ریخته تا حدی که نیمه عرض واتراستاپ پوشانده شود
در حین ویبره، اپراتور باید دقت کند که ویبراتور با واتراستاپ تماس مستقیم نداشته باشد.
از ایجاد حفره‌های هوای محبوس در اطراف واتراستاپ جلوگیری شود تا چسبندگی کامل با بتن حاصل گردد
در صورت استفاده از قالب موقت اطراف واتراستاپ، بعد از گیرش بتن اولیه، قالب‌ها برداشته شود
هدف: تکمیل مقطع بتن و مدفون کردن کامل واتراستاپ
پس از آماده‌سازی و تمیز کردن سطح بتن قدیم، بتن جدید ریخته میشه تا نیمه دیگر واتراستاپ پوشش داده شود.
واتراستاپ در محل درز باقی مونده و در جریان بتن‌ریزی جابه‌جا نگردد.
ویبره باید با دقت انجام شود تا هوا اطراف نوار باقی نمانده ، ولی باعث کجدا شدن واتراستاپ نگردد
عدم بریدن یا سوراخ کردن واتراستاپ برای عبور میلگرد یا تأسیسات.
حداقل پوشش بتنی اطراف واتراستاپ نباید کمتر از 5 سانتی‌متر باشد.
کنترل تراز، راستای طولی و محل دقیق نصب پیش از بتن‌ریزی.
درزهای طولی بلند باید با جوش‌های استاندارد به هم متصل شوند؛ هیچ وصله‌ای نباید در محل تقاطع درزها باشد.
در دمای پایین، از گرم‌کردن ملایم واتراستاپ قبل از نصب جهت افزایش انعطاف‌پذیری استفاده شود.
.
نتیجه‌گیری:
اجرای اصولی واتراستاپ PVC یک عملیات حساس اما حیاتی در آب‌بندی سازه‌های بتنی است. رعایت دقیق مراحل آماده‌سازی، تثبیت صحیح، جوشکاری استاندارد و بتن‌ریزی اصولی، عملکرد طولانی‌مدت سیستم آب‌بندی را تضمین می‌کند. عدم توجه به جزئیات در این مرحله می‌تواند منجر به نشت آب، خرابی سازه و هزینه‌های بالای تعمیرات در آینده شود.
منابع:
CRD C572-74 Certified PVC Waterstops for Concrete
PVC Waterstop Suggested Specification – Sika Greenstreak
Sure-Stop PVC Waterstop – Installation Guidelines
PVC & TPER Waterstop Installation Procedure (BoMetals, Inc.)