آب‌بندی استخر بلوکی

مقدمه :

در سال‌های اخیر، به‌کارگیری سیستم‌های ساخت سریع و اقتصادی در پروژه‌های عمرانی به‌ویژه در حوزه احداث استخرهای خانگی، ورزشی و تفریحی رشد چشم‌گیری داشته است. یکی از روش‌های محبوب، استفاده از سازه‌های بلوکی برای ساخت بدنه استخر است. استخرهای بلوکی به‌دلیل سادگی اجرا، هزینه پایین‌تر و سرعت بالا، جایگزین مناسبی برای سازه‌های بتنی یکپارچه به‌شمار می‌روند.

با وجود مزایای ساختاری این نوع استخرها، یکی از چالش‌های اساسی در بهره‌برداری از آن‌ها، آب‌بندی (Waterproofing) مؤثر و پایدار است. به دلیل وجود درزها ، ترک‌های احتمالی و تخلخل ذاتی بلوک‌ها، این سازه‌ها در معرض نشت آب، نفوذ رطوبت، خوردگی میلگرد و آسیب‌های سازه‌ای قرار دارند. بدون اجرای صحیح آب‌ بندی، نه‌تنها عمر مفید استخر کاهش می‌یابد، بلکه هزینه‌های نگهداری و تعمیرات نیز به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.

تعریف استخر بلوکی:

استخر بلوکی (Cinder‑block یا Concrete‑block pool) نوعی استخر است که از بلوک‌های سیمانی یا فومی (ICF) ساخته می‌شود. ساختاری با بلوک‌های سیمانی (Cinder or concrete block) یا بلوک‌های عایق بتنی (Insulated Concrete Form) ایجاد می‌شود و سپس داخل آن با بتن یا گچ مسلح تکمیل می‌شود .

آب‌ بندی استخر چیست؟

آب‌ بندی استخر به مجموعه اقداماتی گفته می‌شود که با استفاده از مصالح و روش‌های مهندسی، مانع نفوذ یا نشت آب از داخل استخر به بیرون یا بالعکس می‌شود. این فرایند با هدف حفظ دوام سازه، جلوگیری از خوردگی آرماتورها، کاهش تلفات آب و افزایش ایمنی و بهداشت محیطی انجام می‌گیرد. آب‌بندی می‌تواند به‌صورت سطحی (پوشش‌ها)، درونی (افزودنی‌ها)، یا ترکیبی اجرا شود و نقش بسیار مهمی در کارایی و عمر مفید استخر ایفا می‌کند

در مجموع آب‌ بندی استخر فرآیند اعمال یک لایه محافظ بر سطح استخر است تا از نشت آب به بیرون جلوگیری شود.

دلیل آب بندی استخرهای بلوکی چیست ؟

• بلوک‌های سیمانی دارای تخلخل و درزهای ملات بین بلوک‌ها هستند؛ بدون آب‌بندی مناسب، نفوذ آب باعث نشت، ترک‌خوردگی، خورندگی میلگرد و رشد جلبک می‌شود و با گذشت زمان، موادی که در ساخت استخر استفاده شده‌اند ممکن است ترک بخورند و باعث نشت آب شوند. آب‌ بندی استخر از نشتی جلوگیری کرده و آب را درون استخر نگه می‌دارد
• عدم آب‌ بندی منجر به مشکلات جدی مثل نشت آب به زمین، تغییر pH و کلر pool، خوردگی سازه، جداشدن کاشی یا پوشش و کاهش دوام خواهد شد 
• -عمر مفید آب‌بندی استاندارد برای استخرهای سیمانی حدود ۱۰–۱۵ سال است؛ سیستم‌های مدرن (مانند پوشش PVC یا Basecrete) تا ۲۰–۲۵ سال دوام دارند 
• حفظ کیفیت آب: استخری که نشتی دارد نگهداری و تمیز کردنش دشوار است. آب‌ بندی باعث می‌شود آب درون استخر باقی بماند و حفظ کیفیت و شیمی آب آسان‌تر شود.
• -صرفه‌جویی در هزینه‌ها: تعمیر نشتی‌ها می‌تواند پرهزینه باشد، به‌ویژه اگر آسیب زیادی وارد شود. آب‌بندی استخر یک روش مقرون‌به‌صرفه برای جلوگیری از نشتی و اجتناب از تعمیرات پرهزینه است.

مراحل اجرای آب‌ بندی استخر بلوکی:

مراحل آب‌بندی استخرهای بلوکی به دلیل ماهیت این نوع سازه (وجود درز، تخلخل بلوک، اتصال ملات‌ها، و نبود یکپارچگی کامل) نیازمند دقت بالا، مصالح تخصصی و رعایت ترتیب صحیح در اجراست. در ادامه، مراحل کامل و مفصل اجرای آب‌ بندی استخرهای ساخته‌شده با بلوک سیمانی یا ICF را به‌صورت گام‌به‌گام بررسی می‌کنیم:

مرحله 1: آماده‌سازی سازه (Surface Preparation):

هدف: ایجاد سطحی تمیز، صاف و آماده برای چسبندگی حداکثری لایه‌های آب‌بندی

1. حذف کامل گردوغبار، ذرات سست، ملات‌های اضافی، روغن، جلبک، کپک یا هر نوع آلودگی از سطح بلوک‌ها
2. شستشوی کامل با واترجت یا برس و آب
3. پر کردن حفره‌ها، ترک‌های ریز یا درزهای عمیق بین بلوک‌ها با ملات های ترمیم کننده مانند (E.M.SUPER REPAIR)

مرحله 2: درزگیری و تقویت نقاط بحرانی

هدف: جلوگیری از نشت آب از نقاط حساس که بیشترین ریسک را دارند

1. درزگیری کامل محل تقاطع دیوار با کف (Joint Between Floor and Wall) با ماهیچه کشی با استفاده از ملات های ترمیم کننده سیمانی مانند (E.M.SUPER REPAIR)
2. آب‌ بندی تمام محل‌های ورود و خروج لوله (Pipe Penetrations) از ملات های ترمیم کننده سیمانی مانند (E.M.SUPER REPAIR)
3. اجرای پخ‌کاری (fillet) در گوشه‌ها و تقاطع‌ها برای جلوگیری از ترک‌های تنشی
    

مرحله 3: اجرای لایه آب‌ بندی

هدف: ایجاد لایه‌ای ضدنفوذ روی سطح کل بلوک‌ها و کف استخر

1. اجرای لایه اول از ترمیم کننده های پایه سیمانی و آب بندهای پلیمری ABAFLEX-FCW و یا ABAFLEX-ECO
2. استفاده از توری فایبرگلاس یا مش تقویتی در درزها و ترک‌های مویی روی کل سطوح
3. اجرای لایه دوم آب بندی
4. استفاده از برس یا ماله برای اجرای یکنواخت، معمولاً در دو دست با فاصله زمانی حدود 6–12 ساعت
5. پوشش باید کل سطح استخر را شامل شود: کف، دیوارها، پله‌ها و نقاط جزئی
6. انتظار برای گیرش اولیه و خشک شدن لایه
    

مرحله 4: کنترل کیفیت (QA/QC) و تست عملکرد:

• پس از اجرای لایه‌ها، انجام تست آب‌ بندی (آبگیری کنترل‌شده) برای اطمینان از عدم نشتی و اثربخشی لایه‌ها 
• همچنین نظارت فنی در هر مرحله برای تطابق با مشخصات طراحی ضروری است.

روش‌های آب‌ بندی استخر کدام‌اند؟

انتخاب روش مناسب برای آب‌بندی استخر بستگی به شرایط استخر، بودجه و ترجیح شخصی دارد. در ادامه چند روش رایج را معرفی می‌کنیم:

1. رنگ‌آمیزی:
   استفاده از رنگ ضدآب ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش برای آب‌ بندی استخر است. این روش برای استخرهای کوچک، قدیمی یا با بودجه محدود مناسب است. با این حال، رنگ ممکن است دوام زیادی نداشته باشد و نیاز به ترمیم‌های دوره‌ای داشته باشد.
    
2. اپوکسی:
   درزگیرها و رنگ های اپوکسی بادوام و ماندگار هستند و به همین دلیل محبوبیت زیادی دارند. اپوکسی در دو لایه اجرا می‌شود و یک لایه ضدآب قوی ایجاد می‌کند که در برابر مواد شیمیایی و اشعه UV مقاوم است. البته اپوکسی نسبتاً گران است و نیاز به اجرای حرفه‌ای دارد.
    
3. پلاستر:
   پلاسترترکیبی از سیمان، ماسه و آب است که روی دیواره‌ها و کف استخر اعمال می‌شود. این روش سطحی صاف و بادوام ایجاد می‌کند که می‌تواند چند سال دوام بیاورد. گچ برای استخرهای زمینی (in-ground) گزینه‌ای محبوب است، اما اجرای آن نیازمند تخصص و هزینه‌بر است.
    
4. فایبرگلاس:
   فایبرگلاس معمولاً برای بازسازی سطح استخر استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای آب‌بندی هم به کار رود. این ماده ضدآب و بسیار مقاوم است و می‌توان آن را بر روی کف و دیواره‌های استخر اعمال کرد. فایبرگلاس سطحی صاف و بادوام ایجاد می‌کند، ولی هزینه‌بر است و نصب حرفه‌ای نیاز دارد.
    
5. کاشی:
   کاشی یکی دیگر از گزینه‌های محبوب برای آب‌بندی استخر است و می‌تواند سطحی زیبا و ماندگار ایجاد کند. کاشی روی دیواره‌ها و کف استخر نصب می‌شود و سطحی ضدآب و آسان برای نگهداری فراهم می‌کند. اما کاشی‌کاری نیز هزینه‌بر بوده و به تخصص نیاز دارد.